Cha mẹ phản ứng thế nào khi con khóc hay cáu giận: Hành động nhỏ quyết định EQ cả đời của trẻ

11/06/2025 13:23
Trẻ con không cần cha mẹ hoàn hảo. Nhưng trẻ rất cần cha mẹ hiểu rằng cảm xúc của con cũng quan trọng như cảm xúc của người lớn. Và mỗi lần bạn chọn lắng nghe thay vì gạt đi, ôm con thay vì quát con là một lần bạn gieo mầm cho trái tim biết yêu thương...

Nhiều cha mẹ vẫn nghĩ rằng “tính cách” của con là thứ trời cho. Có đứa nhẹ nhàng, điềm tĩnh, có đứa bướng bỉnh, dễ nóng nảy. Nhưng điều ít người để ý là chính cách người lớn phản ứng với cảm xúc của con mỗi ngày sẽ dần định hình nên khả năng kiểm soát và thấu hiểu cảm xúc - thứ gọi là EQ.

EQ là gì và tại sao trẻ cần nó? 

EQ hay trí tuệ cảm xúc là khả năng nhận diện, hiểu và điều chỉnh cảm xúc của chính mình cũng như của người khác. Trẻ có EQ tốt thường dễ hòa đồng, biết chia sẻ, kiểm soát cảm xúc, có khả năng đối mặt với khó khăn thay vì bùng nổ hay thu mình.

Cha mẹ phản ứng thế nào khi con khóc hay cáu giận: Hành động nhỏ quyết định EQ cả đời của trẻ- Ảnh 1.

EQ được xây dựng chủ yếu qua những tương tác tình cảm giữa con và cha mẹ mỗi ngày

Theo các chuyên gia tâm lý giáo dục, giai đoạn vàng để phát triển EQ là từ 0-6 tuổi khi trẻ bắt đầu hình thành nhận thức về bản thân và mối quan hệ với thế giới xung quanh. Nhưng không giống IQ có thể rèn bằng học thuật, EQ được xây dựng chủ yếu qua những tương tác tình cảm giữa con và cha mẹ mỗi ngày.







Trẻ học cách yêu, giận, buồn… từ phản ứng mỗi ngày của cha mẹ

Một đứa trẻ 3 tuổi nằm lăn ra sàn vì không được ăn kẹo. Nếu người mẹ vội vàng quát “Im ngay!” hay “Có gì đâu mà khóc!”, điều con học được không phải là bình tĩnh, mà là chối bỏ cảm xúc. Lâu dần, trẻ có xu hướng kìm nén cảm xúc, đánh mất khả năng nhận biết mình đang cảm thấy gì điều này về sau có thể dẫn đến lo âu, hành vi bộc phát hoặc rối loạn điều chỉnh cảm xúc.

Ngược lại, khi cha mẹ kiên nhẫn thừa nhận cảm xúc con đang trải qua “Mẹ thấy con đang buồn vì không được ăn kẹo, đúng không?”, và hướng dẫn con gọi tên cảm xúc đó “Đây là cảm giác thất vọng. Mình sẽ cùng nhau vượt qua nhé”, trẻ học được rằng cảm xúc là điều tự nhiên, ai cũng có, và điều quan trọng là biết cách xử lý nó.

Những phản ứng kiểu này không cần phải dài dòng hay triết lý. Chúng chỉ cần sự hiện diện, kiên nhẫn và nhất quán đủ để con thấy rằng: cảm xúc của mình được thừa nhận, mình không sai vì khóc hay giận, và mình có thể học cách làm dịu những cảm xúc ấy.


Nuôi con có EQ không phải là mục tiêu ngắn hạn

Đó là hành trình lâu dài, đòi hỏi nhiều kiên nhẫn hơn là kỹ năng. Nhưng phần thưởng sau cùng là một đứa trẻ biết cảm thông, biết tự điều chỉnh, biết đối diện với chính mình những điều mà sách vở hay điểm số không thể mang lại.

Cha mẹ phản ứng thế nào khi con khóc hay cáu giận: Hành động nhỏ quyết định EQ cả đời của trẻ- Ảnh 2.

Mỗi lần bạn chọn lắng nghe thay vì gạt đi, ôm con thay vì quát con là một lần bạn gieo mầm cho trái tim biết yêu thương

Cha mẹ không cần lúc nào cũng phải dạy dỗ hay phân tích đúng sai cho con. Thay vào đó, hãy làm ba việc nhỏ nhưng có sức nặng lớn: 

- Công nhận cảm xúc của con thay vì gạt đi hay phủ nhận. 

- Giúp con gọi tên cảm xúc: Trẻ nhỏ thường chỉ biết “con không thích” nhưng không biết đó là buồn, tức giận, xấu hổ hay ghen tị. Cha mẹ càng giúp con gọi tên cảm xúc, con càng dễ kiểm soát và hiểu mình hơn.

- Và đặc biệt là làm gương bằng chính cách cha mẹ kiểm soát cảm xúc của mình mỗi ngày. Nếu người lớn suốt ngày cáu bẳn, nạt nộ, đòi hỏi con phải bình tĩnh là điều không thực tế. Con học được EQ từ việc nhìn thấy cha mẹ cư xử ra sao khi chính họ mệt, tức giận hay buồn bã.

EQ của con không nằm trong sách giáo khoa, không đến từ những bài học đạo đức, càng không thể ép buộc bằng lời dọa nạt. Nó lớn lên từ những lần cha mẹ bình tĩnh ôm con khi con bướng bỉnh, từ câu “Mẹ hiểu con đang tức giận” thay vì “Đừng cáu nữa!”, từ ánh mắt dịu dàng thay vì cái lắc đầu vội vã.

Trẻ con không cần cha mẹ hoàn hảo. Nhưng trẻ rất cần cha mẹ hiểu rằng cảm xúc của con cũng quan trọng như cảm xúc của người lớn. Và mỗi lần bạn chọn lắng nghe thay vì gạt đi, ôm con thay vì quát con là một lần bạn gieo mầm cho trái tim biết yêu thương, biết kiềm chế và biết thấu cảm trong con.


Tin xem thêm

Đừng trang điểm cho con bạn: Ẩn họa đằng sau lớp son phấn tưởng "vô hại" là những thứ cha mẹ không ngờ được

THIÊN CHỨC LÀM MẸ
29/07/2025 09:08

Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy cứ hai giờ ở Mỹ lại có một trẻ em phải nhập viện do vô tình tiếp xúc với mỹ phẩm.

3 việc cha mẹ MQ thấp thường làm

THIÊN CHỨC LÀM MẸ
28/07/2025 09:01

Trẻ không chỉ học qua lời nói mà còn qua hành vi của cha mẹ.

21 kỹ năng thoát hiểm cha mẹ cần dạy con để tự cứu mình trong mùa mưa bão

THIÊN CHỨC LÀM MẸ
25/07/2025 09:20

Trẻ em cũng cần được trang bị những kỹ năng thoát hiểm cơ bản để có thể tự bảo vệ bản thân khi không may gặp phải tình huống nguy hiểm.

Con đòi hỏi bằng được nhưng cả thèm chóng chán: Phản ứng khác biệt của bố mẹ EQ thấp và bố mẹ EQ cao

THIÊN CHỨC LÀM MẸ
24/07/2025 09:32

Việc trẻ nhanh chán món đồ đòi bằng được là hoàn toàn bình thường trong quá trình phát triển.

Cảm xúc của trẻ: Bố mẹ nên bao dung đến đâu là đủ?

THIÊN CHỨC LÀM MẸ
23/07/2025 09:00

Nuôi dạy con bằng sự thấu hiểu đang là xu hướng được nhiều bậc cha mẹ áp dụng. Tuy nhiên, liệu có nên bao dung với mọi cảm xúc của trẻ, hay đôi khi cần phải uốn nắn chúng...

Độ tuổi phù hợp bắt đầu cho con ngủ riêng để con không khủng hoảng, mẹ không lo lắng

THIÊN CHỨC LÀM MẸ
22/07/2025 09:19

Độ tuổi nào là phù hợp để cho con tách ngủ riêng?

Đến tuổi tách ngủ riêng, mẹ có nên để bé ngủ cùng anh chị lớn trong nhà?

THIÊN CHỨC LÀM MẸ
21/07/2025 09:40

Dưới đây là phân tích kỹ lưỡng giúp mẹ cân nhắc có nên để bé ngủ cùng anh/chị khi bắt đầu tách ra ngủ riêng không.

1 bà mẹ hiện đại không biến con trai thành "mami boy", mà biết cách dạy dỗ để định hình nên "người đàn ông" con sẽ trở thành trong gia đình riêng sau này

THIÊN CHỨC LÀM MẸ
18/07/2025 09:21

Sự dạy dỗ, tư tưởng và quan điểm sống của mẹ không chỉ ảnh hưởng đến nhân cách của con trai mà còn định hình nên "người đàn ông" mà con sẽ trở thành trong chính g...

1 đứa trẻ không được sống cùng với bố mẹ sẽ trưởng thành với tính cách, tâm lý ra sao?

THIÊN CHỨC LÀM MẸ
16/07/2025 11:27

Ai cũng biết bố mẹ bỏ nhau thì khổ nhất là con cái. Thế nhưng, những đứa trẻ "khổ nhất" mà người ta nói đó sẽ lớn lên, trưởng thành như thế nào?