Mỗi đứa trẻ sinh ra đều có tiềm năng phát triển trí tuệ khác nhau, nhưng các chuyên gia đã chỉ ra rằng não bộ của trẻ có thể được kích hoạt mạnh mẽ thông qua các hoạt động nhất định, đặc biệt trong giai đoạn vàng từ 0–6 tuổi.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Trẻ em Harvard (Mỹ), đây là giai đoạn mà não bộ tạo ra tới 70 tỷ kết nối khớp thần kinh mỗi ngày - con số gấp đôi so với người trưởng thành. Việc được kích thích đúng cách trong thời gian này giúp tăng hiệu quả kết nối thần kinh tới 40%, cải thiện trí nhớ, sự tập trung và khả năng xử lý thông tin.

Vậy đâu là những hành vi có thể thúc đẩy sự phát triển trí não một cách tự nhiên?

1. Trẻ thích tiếp xúc điều mới lạ giúp giác quan phát triển và kết nối thần kinh mạnh mẽ hơn

Trẻ nhỏ thường tò mò và hứng thú với các kích thích giác quan như âm thanh, màu sắc, mùi hương, kết cấu... Đây không đơn thuần là hành vi "nghịch ngợm", mà là cách trẻ khám phá thế giới và kích hoạt hệ thần kinh.

Những trẻ thích nghe kể chuyện, nhận biết màu sắc, chơi trò xếp hình hay khám phá không gian mới thường có não bộ phát triển tốt hơn.

Tuy nhiên, cần chú ý:

- Hạn chế dùng màn hình điện tử, vì ánh sáng xanh và khoảng cách gần có thể gây hại thị lực và tạo kích thích không lành mạnh.

- Tránh kích thích đột ngột hoặc quá mức, ví dụ như tiếng động lớn, ánh sáng chói hoặc mùi nồng những yếu tố dễ khiến trẻ hoảng sợ, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý.

2. Trẻ thích trò chuyện, đọc sách - não bộ hoạt động linh hoạt và tư duy mạch lạc

Trẻ thích đặt câu hỏi, nói chuyện hoặc nghe kể chuyện không chỉ vì tò mò mà còn vì bộ não của các em đang phát triển mạnh mẽ ở vùng ngôn ngữ.

Nghiên cứu của Harvard cho thấy: việc đọc sách và trò chuyện thường xuyên giúp trẻ kích hoạt vùng Broca (vùng nói) và vùng hippocampus (ghi nhớ). Đây là tiền đề cho khả năng tư duy logic và trí nhớ dài hạn.

Lưu ý khi đọc sách cùng con:

- Chọn sách phù hợp độ tuổi, tránh nội dung vượt quá khả năng tiếp nhận.

- Duy trì tư thế đọc đúng, ánh sáng đủ và không gian yên tĩnh để tránh gây mỏi mắt hay xao nhãng.

3. Trẻ thích vận động - giúp tăng hormone phát triển não, cải thiện khả năng học tập

Trái với suy nghĩ phổ biến, trẻ hiếu động không hẳn là kém tập trung. Nghiên cứu tại Harvard chỉ ra rằng: trẻ thường xuyên vận động, đặc biệt là các bài tập aerobic, có khả năng ghi nhớ và tập trung tốt hơn.

Vận động giúp cơ thể tiết ra hormone hỗ trợ phát triển vùng hippocampus (ghi nhớ) và vỏ não trước trán (tập trung), từ đó tăng hiệu quả học tập.

Gợi ý vận động phù hợp:

- Ưu tiên các bài vận động nhẹ, trung bình như chạy bộ, nhảy dây, đạp xe hoặc bóng rổ.

- Tránh các bài tập quá sức, thể thao mạo hiểm hoặc nâng tạ vì có thể gây ảnh hưởng xấu đến thể trạng và hệ thần kinh đang phát triển.

Lời kết

Cha mẹ không cần kỳ vọng con phải “trở thành thiên tài”, nhưng có thể tạo điều kiện tối ưu để não bộ trẻ phát triển đúng hướng. Hãy quan sát kỹ những hành vi thường ngày, khuyến khích con khám phá, đọc sách và vận động lành mạnh vì đôi khi, sự thông minh không đến từ luyện tập căng thẳng, mà từ những thói quen nhỏ nhưng đúng đắn.